Czterdzieści siedem lat temu Zgromadzenie Ogólne ONZ popełniło pozornie niewielki błąd, który pozbawił prawa Hongkongu i Makau jako kolonii do samostanowienia.

W 1971 roku Chińska Republika Ludowa została członkiem Organizacji Narodów Zjednoczonych. Do tego roku Chiny w Organizacji Narodów Zjednoczonych reprezentowała Republika Chińska. Jednak w 1971 roku ONZ wycofała uznanie dla Republiki Chińskiej i za legalne władze Chin uznała władze Chińskiej Republiki Ludowej.

Kilka miesiecy później ambasador ChRL przy ONZ Huang Hua, wystosował list do Specjalnego Komitetu ds. Dekolonizacji, wyrażając sprzeciw wobec ONZ i traktowaniu Hongkongu i Makau jako kolonii. W liście Huang Hua zwrócił m.in., że zarówno Hongkong i Makau są częścią terytorium chińskiego, okupowanego przez władze brytyjskie i portugalskie, oraz że rozwiązanie kwestii Hongkongu i Makau leży wyłącznie po stronie Chin i ONZ nie ma prawa podnosić w tej sprawie dyskusji.

W odpowiedzi przewodniczący komitetu ds. dekolonizacji ONZ wyraził zgodę na żądanie Chin, przekazując zalecenia Zgromadzeniu Ogólnemu w rocznym raporcie komitetu z 1972 r., Opartym dokładnie na liście Huanga.

Raport komitetu z 1972 r. (Plik A / 8723 / Rev.1) miał pięć tomów o łącznej długości 1188 stron, z których tylko paragraf 183 na stronie 64 tomu wspominał o Hongkongu i Makau. Tego rodzaju okresowe raporty miały na celu jedynie rejestrowanie i opisywanie pracy każdej komisji, zwykle też były w niewielkim stopniu przedmiotem zainteresowania Zgromadzenia Ogólnego ONZ i rzadko były wetowane.

Co ważniejsze, Zgromadzenie Ogólne przygotowywało w tym samym czasie rezolucję w sprawie dekolonizacji i raport komitetu włączono do rezolucji o numerze 2908.

Rezolucja o numerze 2908, zatytułowana „Wdrażanie Deklaracji w sprawie przyznania niepodległości krajom i narodom kolonialnym” (plik A / RES / 2908 (XXVII)),  miała na celu wsparcie ONZ w dalszym przyspieszaniu globalnej dekolonizacji. Sekcja 5 potępiała kolonializm, podczas gdy sekcja 6 potwierdzała „uznanie przez ONZ zasadności walki ludów kolonialnych i narodów znajdujących się pod obcą dominacją w celu korzystania z ich prawa do samostanowienia i niezależności (…)”.

Rezolucja została przez zdecydowaną większość członków ONZ przyjęta. Jako, że Hongkong i Makau nie zostały uznane koloniami w raporcie, nie otrzymały też prawa do samostanowienia.

Na podstawie zapisów ze spotkań plenarnych, na których omawiano rezolucję, większość przedstawicieli państw członkowskich ONZ, którzy głosowali za rezolucją, zrobiło to, ponieważ chciano bezzwłocznie dokonać wyzwolenia narodów skolonizowanych. Kwestia Hongkongu i Makau była niezwykle niejasna w raporcie, który zawierał ponad tysiąc stron; po drugie, sam raport nie był też głównym punktem rezolucji.

Gdyby sprawę nieuznania, wykreślenia Hongkongu i Makau z listy ONZ terytoriów zależnych (Non-Self-Governing Territories) Chiny poniosły jako sprawę odrębnej rezolucji, i gdyby przeprowadzono właściwą debatę w ONZ, wynik głosowania z pewności byłby inny a Hongkong i Makau miałyby (choć tylko teoretyczną) szansę na niepodległość.

Zdjęcie: Delegacja ChRL zasiadający w ONZ w 1971 r., W tym stały przedstawiciel przy ONZ Huang Hua (w środku). Zdjęcie: UN.